Memur-Sen Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanun Teklifine İlişkin Değerlendirmelerini TBMM’ye Sundu

Kamu görevlilerini ve kamu personel sistemini yakından ilgilendiren, ilk kez veya yeniden kamu hizmeti ve görevlerine atanacaklar hakkında yapılacak güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına dair hükümler de içeren Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanun Teklifi’ne ilişkin yasama süreci başladı.

Memur-Sen, Meclis İçişleri Komisyonunda görüşülmesine başlanan kanun teklifiyle ilgili genel nitelikteki öneri ve eleştirilerini içeren değerlendirmesini yazılı olarak Komisyon Başkanlığı’na iletti.

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapılmasına ve elde edilecek verilerin kullanılmasına ilişkin temel ilkeler, kimler hakkında yapılacağı, araştırma konusu edilecek bilgi ve belgelerin neler olduğu, bu bilgilerin ne şekilde kullanılacağı, hangi mercilerin soruşturma ve araştırma yapacağı, değerlendirme komisyonu, veri güvenliği ile verilerin saklanma ve silinme süreleri yeniden düzenlendiği teklife ilişkin 15 maddelik öneride bulunan Memur-Sen, kamu personel sistemine yönelik tereddüt oluşturulmamasına vurgu yaptı.

TBMM İçişleri Komisyonu Başkanlığı’na gönderilen yazıda yer verilen 15 madde ise şöyle:

1. Arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması işlemlerine yönelik olarak kamu görevine uygunluğun değerlendirilmesini sağlayacak olgusal veriler yorum içermeyecek şekilde belirlenmelidir.

2. Yapılacak arşiv araştırması ve güvenlik soruşturmasının hangi sürede tamamlanacağı netleştirilmelidir.

3. Arşiv araştırmasında istihbari bilgilere bakılmayacak olması net bir şekilde ifade edilmelidir.

4. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması ile görevin gerekleri arasında bir bağlantı bulunmalıdır. Yapılacak işlemlerde keyfiliğe açık bir durumun oluşmaması net bir şekilde belirlenmelidir.

5. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda bugüne kadar elde edilen verilerin bundan sonra kullanılıp kullanılmayacağı ve itibarının ne olacağı konusu netleştirilmelidir.

6. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması organizasyonunun tüm süreçleri Milli İstihbarat teşkilatı ve Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilmeli, elde edilen bilgiler somut, açık, şüpheden uzak şekilde delillendirilmelidir.

7. Güvenlik soruşturmalarında hangi ölçütlerin temel alınacağı netleştirilmelidir.

8. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda elde edilen bilgiler objektif-sübjektif ilişkisi, genellik, kişisellik ve soyutluk düzleminde yeniden değerlendirilerek kişiselleştirilmiş kanaatlerden arındırılmalıdır.

9. Güvenlik soruşturmasında amaçlanan verilerin nasıl elde edileceği, kimlerden bilgi alınması gerektiği, hangi yollarla ve ne derece etki oluşturacağı netleştirilmelidir.

10. Değerlendirme komisyonunda yer alacak kişilerin liyakat sahibi ve güvenilirliği konusunda şüphe uyandırmayacak şahıslar arasından belirlenmesi hususunda kriterler belirlenerek komisyonun değerlendirilmesine ilişkin süre sınırlaması getirilmelidir.

11. Güvenlik soruşturması kapmasında kişinin eşi ile birinci derece kan ve sıhri hısımlarına da bakılacak olması, suç ve cezanın şahsiliği ilkesi ile bağdaşmamaktadır.

12. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda elde edilen verilerin, ilgilinin talebi halinde kendisiyle paylaşılması idareye güven ilkesine uygun olacaktır.

13. İstihbari faaliyete konu olmayan verilerin elde edilmesine yönelik güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması işlemine karşı açılan davalarda hüküm kesinleşinceye kadar verilerin silinmeyecek olması telafisi güç durumlara neden olabileceği gibi kişisel verilerin farklı yerlerde kullanılabilmesine imkan sağlamış algısı da yaratacaktır.

14. Güvenlik soruşturması kapsamında Milli İstihbarat Teşkilatı ve Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından yapılacak bildirimlerin ceza soruşturmasına esas alınabilecek nitelikte bilgi ve belgelere dayanması gerekmektedir.

15. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının usul ve esasları ile uygulamaya ilişkin birçok konunun çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek olması, Anayasa Mahkemesi’nin iptal gerekçesiyle uyuşmamaktadır.